بندر گناوه یکی از شهرهای استان بوشهر ایران است.
این شهر با ۷۲,۳۳۱ نفر جمعیت در بخش مرکزی شهرستان بندر گناوه واقع شدهاست.
این شهر از اقوام مختلفی تشکیل شده است. مهاجرینی که از روستاهای اطراف شهرستان به آن مراجعه کرده اند ریشههای لری دارند. اعراب نیز محله مخصوص خود را دارند. همچنین از اقوام دشتی نیز در گناوه ساکن هستند.
بندر گناوه مرکز شهرستان گناوه در ۱۶۰ کیلومتری شمال غربی بوشهر و در کرانه خلیج فارس واقع است.
آب و هوای گناوه گرم و مرطوب است و میزان بارندگی سالانه به طور متوسط ۱۵۰ میلیمتر است. بزرگراهی به طول ۸۸ کیلومتر به سمت جنوب شرقی که تا برازجان امتداد دارد.
راه فرعی به طول ۲۱۳ کیلومتر به سمت شمال شرقی که بندر گناوه را به مرکز شهرستان ممسنی پیوند میدهد. راه اصلی به طول ۶۷ کیلومتر به سمت شمال غربی که تا بندر دیلم کشیده شده است.
نام این بندر در کتابهای قدیمی به صورت گنابا، گنفه، گناوه، جنابه و جنابا آمده است. بندر گناوه در ساحل خلیج فارس بین بندر بوشهر و بندر دیلم واقع شده است. شهر گناوه کنونی در جنوب گناوه قدیم بنا شده است. از گناوه قدیم نقاطی باقیمانده است که امروزه به نامهای تیرسول (شن فشرده)، تل گنبد، تل گوری، تل مناره، و بالاخره تل امام زاده خوانده میشود. در ویرانههای اطراف گناوه، گوپال (گل پخته استوانهای شکل به صورت سفال زرد یا سرخ رنگ که آن را به عنوان گلوله با منجنیق بر سر دشمن میریختند) فراوان به چشم میخورد. درحال حاضر از گناوه قدیم جز آثار سنگها و پیهای مدفون در زیر خاک و بازمانده تاق نماهای سنگی آثاری مشهود نیست. گاهوبیگاه در درون گودالها و حفرهها و در زیر پیهای عمارتهای ویرانه، سکهها و دست افزارها و مصنوعات سنگی و سفالی یافت میشود.
چرخ اقتصاد گناوه بر مدار ماهیگیری، کشاورزی، دامداری و تجارت با کشورهای حوزهٔ خلیج فارس در گردش است. تجارت و ماهی گیری که مهم ترین درآمد بیش تر اهالی این شهر را تشکیل میدهد، مهم ترین رشته اقتصادی بخش گناوه را به وجود آورده است. کشاورزی به علت کمبود آب کشاورزی، منحصر به هرس و نگه داری درختان خرما و کشت دیمی گندم و جو بوده است و به زحمت تکاپوی احتیاجات محلی را مینماید. اما خرما مانند بیش تر نواحی ساحلی خلیج فارس بازده خوبی داشته و جزواقلام صادراتی این بخش محسوب میشود. دام داری نیز با بهره اندک در بعضی نقاط رایج بوده و شامل گاو و بز میگردد. بر روی هم گناوه هم از جهت کشاورزی و هم از نظر تجاری و عملیات بندری و ترخیص کالا و نیز از نظر توسعه صنایع کوچک دارای استعداد بسیار است.
سواحل زیبای خلیح فارس و غروبهای سحر انگیز آن مهم ترین مکانهای دیدنی استان بوشهر را تشکیل میدهند. جزیره خارک در نزدیکی شهرستان گناوه واقع شده است و از مهم ترین جاذبههای طبیعی منطقه و یکی از جزایر زیبای خلیج فارس به شمار میآید. این جزیره از مناطق بسیار قدیمی منطقه بوده و دارای آثار تاریخی متعددی است. ساحل بندر گناوه یکی از زیباترین سواحل جنوب ایران است. از اقدامات زیباسازی ساحل پروژه ساخت پارک ساحلی است که قسمت اول آن افتتاح شده و قسمت دوم نیز در حال ساخت میباشد. ساحل زیبای ماسه ایی مال قائد و ساحی زیبای روستای چاهک و آثار باستانی مشهور به “تودیو” “todiv” واقع در کوههای روستای مال قائد از دیگر جاهای گردشگری این شهر محسوب میشود.